ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΜΕΝΟΥ ΦΥΛΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Εν μέσω διασταυρούμενων πυρών ψήφισε η Ελληνική Βουλή τον Ν. 4491/2017, ο οποίος δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και αφορά τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, προωθώντας ρυθμίσεις που έχουν έως τώρα υιοθετηθεί από 17 Ευρωπαϊκές Χώρες.

Σύμφωνα με το νέο νόμο, το πρόσωπο έχει δικαίωμα στην αναγνώριση της ταυτότητας φύλου του ως στοιχείο της προσωπικότητάς του, η οποία εξάλλου προστατεύεται από το ίδιο το Σύνταγμα και δικαίωμα σεβασμού της προσωπικότητάς του με βάση τα χαρακτηριστικά φύλου του.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΦΥΛΟΥ

Ως ταυτότητα φύλου ορίζεται ο εσωτερικός και αμιγώς προσωπικός τρόπος με τον οποίο το ίδιο το πρόσωπο βιώνει και αντιλαμβάνεται το φύλο του, ανεξάρτητα από το φύλο στο οποίο τυχόν καταχωρήθηκε κατά τη γέννηση του με βάση τα βιολογικά του χαρακτηριστικά.
Χαρακτηριστικά φύλου από την άλλη, νοούνται και τα πρωτογενή, όπως τα αναπαραγωγικά όργανα, αλλά και τα δευτερογενή, όπως η μυϊκή μάζα, η ανάπτυξη των μαστών ή η τριχοφυΐα.

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Σε περίπτωση ασυμφωνίας μεταξύ ταυτότητας φύλου και καταχωρισμένου φύλου, το πρόσωπο μπορεί να ζητήσει τη διόρθωση του (καταχωρισμένου) φύλου του ώστε αυτό να εκφράζει και να αντιστοιχεί στη βούληση, την προσωπική αίσθηση του σώματος και την εξωτερική εικόνα του.

Απαραίτητη προϋπόθεση για να προβεί το πρόσωπο σε διόρθωση του φύλου του είναι αφενός να έχει πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα, δηλαδή να είναι άνω των 18 ετών και να μην έχει τεθεί σε δικαστική συμπαράσταση πλήρη ή μερική, με εξαίρεση α) τους ανήλικους που έχουν συμπληρώσει το 17ο έτος της ηλικίας τους και εφόσον υπάρχει ρητή συναίνεση των ασκούντων τη γονική μέριμνα και β) τους ανήλικους που έχουν συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας τους και εφόσον υπάρχει θετική γνωμάτευση ειδικής διεπιστημονικής Επιτροπής επί της ασυμφωνίας με το καταχωρισμένο φύλο.
Προϋπόθεση ακόμη για τη διόρθωση, είναι το αιτούμενο πρόσωπο να μην είναι έγγαμο κατά τη στιγμή της αίτησης.
Δεν απαιτείται, από την άλλη, το πρόσωπο να έχει υποβληθεί προηγουμένως σε οποιαδήποτε εξέταση ή ιατρική αγωγή που  να σχετίζεται με τη σωματική ή ψυχική του υγεία.

Η διαδικασία όπως προβλέπεται από τον Ν. 4491/2017 είναι μάλλον απλή, υπό την έννοια ότι η διόρθωση αφορά τη ληξιαρχική πράξη γέννησης του προσώπου, η οποία συντελείται με δικαστική απόφαση του κατά τόπον αρμόδιου Ειρηνοδικείου κατά τις διατάξεις τις εκουσίας δικαιοδοσίας. Στην αίτηση δηλώνεται το επιθυμητό φύλο, το κύριο όνομα που επιλέγεται και το προσαρμοσμένο σχετικά επώνυμο. Τόσο η διαδικασία ενώπιον του Ειρηνοδίκη όσο και η καταχώρηση της δικαστικής απόφασης στο Ληξιαρχείο γίνεται με τρόπο που διασφαλίζει τη μυστικότητα της μεταβολής της αρχικής ληξιαρχικής πράξης  έναντι όλων. Ο νόμος προβλέπει ρητά ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι στη διαδικασία διόρθωσης έχουν καθήκον εχεμύθειας, παράβαση του οποίου επιφέρει ακόμα και ποινικές κυρώσεις κατά τις διατάξεις του νόμου για τα προσωπικά δεδομένα.

Το πλέον σημαντικό είναι ότι στη νέα διορθωμένη ληξιαρχική πράξη γέννησης, στα νέα έγγραφα και στις νέες καταχωρήσεις που αφορούν το πρόσωπο, απαγορεύεται οποιαδήποτε αναφορά ότι μεσολάβησε διόρθωση του αρχικώς καταχωρισμένου φύλου.

 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

Από την καταχώρισή της στο Ληξιαρχείο, η διόρθωση του φύλου του προσώπου ισχύει έναντι όλων. Εντούτοις, δικαιώματα, υποχρεώσεις και κάθε είδους ευθύνη του προσώπου που δημιουργήθηκαν πριν από τη διόρθωση του φύλου, εξακολουθούν να υφίστανται. Συνεπές προς αυτό είναι και η υποχρεωτική διατήρηση του αριθμού φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) του προσώπου καθώς και του αριθμού μητρώου κοινωνικής του ασφάλισης (ΑΜΚΑ).

Τέλος, η σημαντικότερη συνέπεια εντοπίζεται στις περιπτώσεις  εκείνες κατά τις οποίες το πρόσωπο που διόρθωσε το καταχωρισμένο του φύλο, έχει παιδία, είτε γεννημένα σε γάμο, είτε γεννημένα σε σύμφωνο, είτε γεννημένα χωρίς γάμο των γονέων τους είτε ακόμη και υιοθετημένα. Ο νόμος προβλέπει ρητά ότι τόσο τα δικαιώματα όσο και οι υποχρεώσεις απορρέουσες από τη γονική μέριμνα δεν επηρεάζονται. Χαρακτηριστικό ειδικά αυτών των περιπτώσεων είναι ότι δεν επέρχεται καμία μεταβολή στη ληξιαρχική πράξη των παιδιών λόγω της διόρθωσης του καταχωρισμένου φύλου του γονέα.

                                                                                                                                                                                                            Ηλίας Καραμανέας